THY'de Temel Kotil Dönemi Bitiyor mu?

26 Nisan 2005'teki genel kurulda göreve gelen THY Genel Müdürü Temel Kotil, bugün itibariyle (21 Aralık 2015) 3 bin 891 günlük bir görev süresini tamamladı. Bu bir rekor çünkü Kotil'den sonra bu görevde en uzun süre kalan kişi 1938-1946 yılları arasında 8 yıl genel müdürlük görevini yürüten Ferruh Şahinbaş. Onu takip eden isim ise 1997-2003 yılları arasında görevde kalan Yusuf Bolayırlı...

Genel müdür koltuğunda 12 yılını dolduran Temel Kotil,bu alanda kırılması zor bir rekor elde etti. Tabi bu süreyi,herkesin gözünün üzerinde olduğu bir kurumun tepesinde geçirmek kuşkusuz hiç kolay olmamıştır.  THY gibi giderek devleşen bir kurumun başında zaman zaman polemiklerin, tartışmaların ve kavgaların içerisinde yer aldı, bu süre içerisinde defalarca gitti, geldi. Her seçim döneminde siyasete adım atacağı söylenen ilk isimlerdendi. Bir ara Turkcell genel müdürü Süreyya Ciliv'in yerine göreve getirileceği konuşuldu. Recep Tayyip Üniversitesi için adı geçti. Hiçbiri olmadı, görevine devam etti.  Yönetim kurulu başkanları ile kavgaları ile çok tartışıldı. Birçoğuna göre derin ilişkileri vardı ve bu sayede her kavgadan daha da güçlenerek çıktı.

Kaderin cilvesi olsa gerek stajyer olarak kabul edilmediği THY'de, inatla ve ısrarla uzun yıllar genel müdür olarak kalmayı başardı ancak bir süredir kulaktan kulağa dolaşan söylentiler artık yüksek sesle konuşulmaya başlandı. Büyük bir sürpriz olmazsa Kotil için bu kez THY macerasının sonu geldi.

Temel Kotil, THY'nin iyi polisiydi. Çalışanlarla arasını hep iyi tuttu. Sıcak kanlı ve mütevazi yaklaşımları çalışanlar arasında onu sempatikleştiriyordu. Ancak aynı şeyi yöneticilerle ilişkiler için söylemek güçtü. Özellikle yönetim kurulu başkanları ile yıldızı hiç barışmadı. SKY Life dergisindeki yazı krizi ile ortaya çıkan kavgada Candan Karlıtekin ile uzun süre gerginlik yaşadı. Kavga öyle boyuta gelmişti ki, organizasyonlarda THY'nin tepesindeki iki isim aynı fotoğraf karesine bile girmek istemiyordu. Kriz derinleşince Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin, dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e, “ Ya Kotil ya ben” deyince, “Gidebilirsiniz” cevabını alıyor ve  Candan Karlıtekin’in THY ile yolları ayrılıyordu.

Benzer kavgayı ruj krizi sırasında Karlıtekin'in halefi Hamdi Topçu ile yaşadı. Topçu, kırmızı ruj yasağını savunurken Kotil, "Alt kadro bize sormadan böyle bir iş yapmış, biz yasağı kaldırdık" diye açıklama yapınca genel müdür, özel bürodan gelen yazı ile zorunlu izne gönderiliyordu. Ancak bu krize de dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan el koyuyor ve iki isme " uyum içinde çalışın" talimatı vererek zoraki barış ilan ediyordu.

O günden sonra Topçu ile Kotil arasındaki ilişkiler profesyonelce yürüdü. Yıldızları hiç barışmadı ancak kamuoyuna negatif bir fotoğraf vermekten de hep kaçındılar.

Kotil'in apronda deve kesilmesi ve VIP salonundaki terlikli görüntüsü belki de genel müdürlük süresi boyunca iki önemli hatasıydı. Sonradan verdiği röportajlarında Kotil, aprondadeve kesilmesine ilişkin, “Deve olayı olmasaydı THY Star Alliance’da o hafta yükselen yıldız olarak konuşulacaktı. Konuyu hatırlayınca bir başka oluyorum” diyecek, terlik hadisesi için ise  "Terlikle çekilen fotoğraflarım için kendime kızdım" diye konuşacaktı.

Kotil, gaflarıyla da çok gündeme geldi. 25 Şubat 2009’da THY uçağının Amsterdam’da yaşadığı kaza sonrası Yönetim Kurulu Başkanı Candan Karlıtekin ile birlikte kameralar karşısına geçen Kotil, “ Şükürler olsun ki can kaybı yok” açıklamasını yaptı ancak birkaç saat sonra 3’ü pilot toplam 9 can kaybı olduğunun ortaya çıktı. Açıklamalar sırasında Kotil’in gülen yüz ifadesi, kamuoyunda hiç hoş karşılanmadı.

Ebola virüsü kabusu sırasında, “Bu göründüğü kadar kötü bir şey değil. Tabi ki Allah göstermesin bulaşınca öldürüyor. Ama çok son aşamasında oluyor " sözleri de gaf hanesine yazılmıştı Kotil'in.

Pilotun kendini kokpite kilitlemesi sonrası düşen ve 150 kişiye mezar olan Germanwings uçağını hatırlatarak, “Orada (Fransa’da) kazaya sebep olan pilotun kız arkadaşından ayrıldıktan sonra böyle bir kaza olmuş. Dolayısıyla arkadaşlar kesin olarak bekar olanlara evlilik için yönlendirme yapıyoruz onu bilin” sözleri de en az ebola gafı kadar etki etmiş, hatta bir evlendirme programının sunucusu, THY pilotlarına “gelin sizi de evlendirelim” çağrısında dahi bulunmuştu.

Tartışmaları, kavgaları, hataları, gafları bir yana THY, onun döneminde başarılı bir grafik çizdi.  Kotil göreve geldiğinde THY, Avrupa’nın sıradan havayollarından biriydi. THY'nin sonraki süreçte gelişiminde katkısı büyüktü. Filosunda 83 uçak bulunan THY’nin personel sayısı 11 bin, doluluk oranı yüzde 65 ve taşıdığı yolcu sayısı 14.1 milyon civarındaydı.

Kotil’in göreve geldiği yılda Türk Hava Yolları, kara kıtaAfrika’da Casablanca, Cezayir, Kahire, Tripoli ve Tunusolmak üzere sadece 5 noktaya uçuyordu. Kara kıta, onun için çok önemliydi. Her röportajında buna vurgu yapıyordu. O doğrultuda son açılan Mauritius hattı ile birlikte Afrika’da uçulan nokta sayısı 48’e, ülke sayısı ise 31’e yükseldi. Bugün ABD’de 10 noktaya uçan THY, o zamanlar  iki noktaya uçuyor, Güney Amerika’nın ise esamesi bile okunmuyordu.

THY Genel Müdürü Temel Kotil’in 2005’te 83 uçaklık filoyla devraldığı THY’si, 300 uçağa ve 60 milyon yolcu sınırına dayandı. 234 uluslararası, 48 yurtiçi olmak üzere dünyada 282 noktaya uçan THY, art arda 5. kez “Avrupa’nın En İyi Havayolu Şirketi”, 7. kez “Güney Avrupa’nın En İyi Havayolu Şirketi” seçildi. 2010 yılında dünyanın “En İyi Ekonomi İkram Servisi”, 2013 ve 2014 yıllarında “En İyi Business Class İkram Servisi” ödüllerini elde etti. 2015 yılı Skytrax değerlendirmesinde dünyanın “En İyi Business ClassÖzel Yolcu Salonu İkramı” ve “En İyi Business Class Özel Yolcu Salonu”  ödüllerine lâyık görüldü. Kuşkusuz bu tabloda önemli paylardan biri de Kotil’e aitti.

Kotil için artık THY macerası resmen olmasa da fiilen bitti diyebiliriz. THY sonrası için Temel Kotil'in kariyeri nasıl bir rota çizecek bu kesin olarak bilinmiyor ancak yerli uçak ve üçüncü havalimanı projesi için yine onun adı geçiyor.  IATA Yönetim Kurulu Üyesi ve  Avrupa Hava Yolları Birliği (AEA) Yönetim Kurulu Başkanlığı gibi görevlerinin yanı sıra dünya havacılık sektöründeki etkin ve güçlü pozisyonu Kotil'in yerli uçak projesine değil de üçüncü havalimanı projesine çok şey katacağını gösteriyor. Şimdiden yolun açık olsun Temel Kotil...

Kaynak:Airporthaber