"Toplumsal bilinç" Türkiye'deki vaşak popülasyonunu artırdı

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şağdan Başkaya, AA muhabirine, dünyada dört vaşak türü olduğunu, bu türlerden ikisinin Kuzey Amerika, ikisinin de Asya ve Avrupa kıtalarında yayılış gösterdiğini belirtti.

Türkiye'deki vaşak türünün, Asya ve Avrupa'da yaşayan ve en büyük yayılışa sahip tür olduğuna dikkati çeken Başkaya, Karadeniz Bölgesinde boydan boya, İç Anadolu Bölgesinin daha çok sınırlarında, Doğu Anadolu Bölgesinin de birçok noktasında vaşak popülasyonunun iyi durumda olduğunu, Ege, Marmara ve Güneydoğu bölgelerinde ise diğer bölgelere göre daha az görüldüğünü ifade etti.

Başkaya, vaşak popülasyonunun artmasında beslenme alanlarının çoğalmasının önemli olduğunu vurgulayarak, "Vaşağın yediği besinlerin son yıllarda ülkemizde iyi popülasyon düzeylerine ulaşmış olması önemli bir etkendir. Vaşak, ülkemizdeki güzel hayvanlardan bir tanesidir. 15-25 santimetrelik kuyruğu var, kulaklarının ucunda siyah püskülleri var, üzerindeki siyah benekleriyle tanınan güzel bir kedi türümüz. Türkiye'de yaşayan kediler içerisinde en yaygın olanlarından da biridir." dedi.

Vaşak popülasyonunun çoğu yerde iyi durumda olduğunu ancak popülasyonun az olduğu yerlerin de bulunduğunu aktaran Başkaya, "Oralarda da iyileştirici ve koruma geliştirme faaliyetlerinin yapılması gerekiyor. Zaten koruma altında olan bir türdür." diye konuştu.

Başkaya, vaşağın geceleri tek başına avlandığını, sadece anne ve yavruları belirli dönem birlikte gezdiği için bir arada görülebileceklerini anlatarak, geyik, yaban keçisi, çengel boynuzlu dağ keçisi, yaban tavşanı ve yaban domuzu başta olmak üzere kuş, fare ve balıkla beslendiklerini söyledi.

Vaşağın neslini tehdit eden unsurların başında insanların geldiğini, bunun da hayvanlarına zarar verdikleri gerekçesiyle yaşandığını ifade eden Başkaya, ayrıca hastalık ve habitatların yok olması ya da parçalanmasının vaşakların neslini etkilediğini belirtti.

- "Popülasyonları ve beslenmesiyle ilgili çok değişik bilgiler topluyoruz"

Başkaya, vaşaklarla ilgili çalışmalarına hız kesmeden devam ettiğini dile getirerek, "Alttan gelen nesiller de yüksek lisans yapan arkadaşlarımız da yaban hayvanlarının peşinden koşturmaya devam ediyorlar. Vaşak sürekli foto kapanlarımıza rastlayan bir hayvan. Gece görüş dürbünleri, termal kameralarla izliyoruz, dışkı ve kıl örneklerinden analizler yapmak suretiyle popülasyonları ve beslenmesiyle ilgili çok değişik bilgiler topluyoruz. O yüzden vaşak çoğu bölgemizde iyi durumda diye biliyoruz zaten. Bunun daha da iyi olmasını arzu ediyoruz. Bunun için daha neler yapılabilir diye de akıl yürütüyoruz." ifadelerini kullandı.

Doğada yaptıkları gözlemleri de anlatan Başkaya, genellikle anne ve iki yavrusunun beraber görüldüğünü ancak zaman zaman 3 ya da 4 yavrusuyla gezen anne vaşak da gözlemlediklerini aktardı.

Başkaya, Türkiye'de vaşak popülasyonunun geçmiş yıllara göre arttığını vurgulayarak şunları kaydetti: "Küçük yaşlardan beri dağlarda dolaşıyorum. Sürekli bu konulara kafa yoran birisiyim. Özellikle 1990 sonrası Türkiye'nin her coğrafyasında bulundum ve bulunmaya da devam ediyorum. Vaşak sayısı ülkemizde artıyor çok şükür. Diğer yaban hayvanlarının sayısı da artıyor. Bu toplumsal bilinçle çok alakalı. Tek başına, 'devlet şöyle yaptı' diyebileceğimiz bir şey değil. Kurtuluş Savaşı yıllarında insanlar dağda gördükleri bir geyiği yeme derdindeydiler belki ama bugün onu koruma derdindeler. 'Ne olacak ki onun etine muhtaç mısın?' diyeceğimiz duruma geldiğimiz için bu böyle oldu. Eğitim, kültür, sanat alanında gelişmek, hastanesinden yoluna, okuluna kadar bunların çoğalması hepsi etkendir. Bu konularda daha da iyileşirsek emin olun ki vaşakların popülasyonu daha da rahata erecektir. Bizim de gördüğümüz vaşaklar gösteriyor ki eskiye göre sayıları, popülasyonları gittikçe iyileşiyor."