Türkiye'ye model olacak proje

Rize'de taşımalı eğitim nedeniyle kapalı olan köy okullarının feretiko atölyelerine dönüştürülmesi için çalışma başlatıldı. İlde kapalı olan 297 okuldan ilk etapta 50'sinde başlanılacak proje kapsamında kurulacak atölyelerde 3 bin civarında kişinin istihdam edilmesi planlanıyor.

İl Milli Eğitim Müdürü Rasim Çelik, yaptığı açıklamada, son yıllarda uygulanan taşımalı eğitim nedeniyle köy okullarının atıl durumda kaldığını, bu okulların değerlendirilmesi için çalışma yapıldığını söyledi.

Bir süredir yürütülmekte olan, kendir ipliğinden üretilen feretiko bezinin yaygınlaştırılması çalışmaları kapsamında, kapalı ve atıl durumda olan köy okullarının kullanılmasının gündeme geldiğini belirten Çelik, ''Proje kapsamında il genelinde 297 kapalı köy okulumuz olduğunu belirledik. Bu okullardan bazıları yapılan protokollerle köy muhtarlıklarına, bazıları da kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilmiş. İlk etapta bu okullardan 50'sinde proje kapsamında çalışma yapılması kararlaştırıldı'' dedi. 

-MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI 750 BİN LİRA ÖDENEK TAHSİS ETTİ- 
    
Projenin uygulanacağı okulları belirlerken insanların yoğun olarak bulunduğu köy ve mahallelerin seçildiğine işaret eden çelik, ''En az 10-15 kişinin çalışabileceği yerlerdeki okullarda projenin başlaması kararlaştırıldı. Bu okulların projeye uygun hale getirilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı'nca 750 bin lira ödenek tahsis edildi. Bayındırlık İl Müdürlüğü ekipleri, şu anda okulların keşiflerini yapıyor. Kısa zaman içinde okullarda onarım çalışmalarına başlayacağız'' diye konuştu.

Çelik, bugüne kadar halk eğitim merkezlerinde düzenlenen kurslarda il genelinde 8 bin 600 kişiye feretiko dokuma kursu verildiğini, halen bu kurslarda bin 130 kişinin eğitim aldığını belirterek, şunları söyledi: ''Proje kapsamında çalışacak olanları tekrar eğitime alıyoruz. Projede iyi yetişmiş elemana ihtiyaç var. Feretiko kursu verdiğimiz kişilere yönelik bir anket çalışması da yaptık. Bu anketten olumlu sonuçlar aldık. Vatandaşlar oldukça istekli. Okulların onarım işlerinin bitmesinin ardından okullarda atölye şeklinde üretim başlayacak.''

Projenin yürütülebilmesi için yeni feretiko tezgahlarına ihtiyaç olduğunu, bu yönde de çalışma yaptıklarını kaydeden Çelik, ''Şu anda elimizde 500 feretiko tezgahı var. Ama bunların çoğu özel sektöre mal üretecek nitelikte değil. Mevcut tezgahlar, yeniden elden geçirilecek. Bunun yanında 500 yeni tezgah siparişi verdik. Böylece ilk etapta tezgah sayımız bine çıkacak. Daha sonra 500 tezgah daha ilave edip bu sayıyı bin 500'e çıkartacağız'' diye konuştu.

-''PROJENİN TÜRKİYE'DE MODEL OLACAĞINA İNANIYORUM''- 

Rasim Çelik, projenin İstanbul'daki bir tekstil firmasıyla ortaklaşa yürütüldüğünü anlatarak, şunları kaydetti: ''Kurulacak atölyelerde yılda ortalama 3 milyon metre feretiko kumaşı üretilmesi hedefleniyor. Bu kumaştan da firma, tekstil ürünleri üretecek. Feretiko bezinden pek çok çeşit ürün üretilebiliyor. Ama özellikle çorap ve iç çamaşırı üretimi üzerinde duruluyor. Çalışma ile ilde 3 bin kişiye istihdam sağlanması amaçlanıyor. Temel hedef, bu atölyelerde çalışacak her kişinin evine ayda 400-500 lira girmesini sağlamak. Aynı evden 2 kişi çalışması halinde bu, bin liraya kadar çıkabilir. Bu da çok önemli bir rakam.''

Proje ile atıl durumdaki köy okullarının değerlendirilmiş olacağını ve ekonomiye kazandırılacağını vurgulayan Çelik, ''En büyük amaçlarımızdan birisi bu okullara işlerlik kazandırmak. Atölye olacak okullarda yeterli çocuk olursa ana sınıfları da yapmayı planlıyoruz. Bu projemizin Türkiye'ye model olacağına inanıyorum'' dedi.

İlde ayrıca bir özel sektör firmasının TÜBİTAK'la ortaklaşa kendirden iplik üretim atölyesi kurma çalışması yürüttüğünü ifade eden Çelik, bu çalışma ile feretiko dokumacılığında ihtiyaç duyulacak ipliğin de ilde üretilmiş olacağını söyledi.

-FERETİKO BEZİ-

Geleneksel Rize el dokumacılığının temelini teşkil eden feretikonun milattan önceki dönemlerde yöreye hakim olan İskitler tarafından Rize'ye kazandırıldığı sanılıyor.

Rize'de 1960'lı yıllarda çay tarımının yaygınlaşmasından önce hemen her evde bir feretiko tezgahı bulunuyordu. Bu yıllarda Rizeli birçok aile feretiko ticaretini kendine iş edinmişti.

Ancak çay tarımının yaygınlaşmasının ardından feretiko dokumacılığına ilgi yıldan yıla azaldı. Bugün Rize'de çay ekili alanlarda, o yıllarda feretiko ipliği elde etmekte kullanılan kendir yetiştiriliyordu. 

''Rize bezi'' olarak da bilinen Feretiko bezi, ketene göre çok ince, aynı zamanda 4 kat dayanıklıdır. Pamuklu kumaşların ortalama 6 aylık ömrü olmasına karşı feretikonun ömrü 2 yıldır. Feretiko bezinin kendir ipliğinden kaynaklanan bir özelliği de çokça ter emici olması ve çabuk kurumasıdır.