E-ticaret Sitelerinde Sahte İndirimler ve Sepete Eklemeden Önce Son Kontroller

Kampanya dönemlerinde ekranı dolduran yüzde elli, yüzde yetmiş indirim başlıklarını görünce heyecanlanmamak gerçekten zor. Özellikle acelesi olmayan ihtiyaçlar için bekleyip fırsat kollayanlar, birkaç tıkla alışverişi tamamlamak istiyor. İşte tam o noktada, sepete ekle butonuna basmadan önce gözden kaçan küçük ayrıntılar, gerçek indirimle sahte indirim arasındaki farkı ortaya çıkarıyor.

Örneğin hediye arayan birinin, sevdiği biri için baskılı kupa bardak kampanyalarını gezerken karşısına çıkan dev indirim etiketlerini düşünelim. Bir sitede, normalde yüzlerce lira olduğu iddia edilen ürüne kısa süreliğine neredeyse yarı fiyatına inmiş gibi bir etiket konuluyor. Ekranda sayaç geriye sayıyor, stokta son üç ürün kaldığı uyarısı çıkıyor ve sayfanın bir yerinde başka kullanıcıların da aynı ürünü incelediği belirtiliyor. Tüketicinin kararını hızlandırmak için her detay sanki özel olarak kurgulanmış gibi ayarlanıyor.

İndirim avına çıkan pek çok kişi, bu tür ayrıntıların aslında bilinçli tasarlanmış ikna yöntemleri olduğunun farkına varmıyor. Oysa bazı kampanyalar gerçekten avantajlı fiyatlar sunarken, bazı siteler yalnızca rakamlarla oynayıp tüketiciyi acele karar vermeye zorluyor. Tam da bu nedenle, sepete ekle tuşuna basmadan önce yapılacak son kontroller, hem bütçeyi korumak hem de kişisel verileri güvende tutmak için kritik önem taşıyor.

Sahte İndirimlerin En Yaygın İşaretleri

Sahte indirimlerin en belirgin işaretlerinden biri, ürünün eski fiyatı ile kampanyalı fiyatı arasındaki orantısız farktır. Bazı satıcılar kampanya öncesinde fiyatı yavaşça yukarı çekiyor, ardından yüksek bir indirim yüzdesi yazarak aslında ürünün normal satış seviyesine geri dönüyor. Örneğin bir kupanın bir ay boyunca üç yüz lira civarında satılıp kampanya haftasında dört yüz elli liraya çıkarılması, sonra da iki yüz liraya düşmüş gibi gösterilmesi bu duruma basit bir örnek.

Bir diğer önemli ipucu, aynı ürünün farklı sitelerdeki fiyatlarını karşılaştırmak. Ürünün marka adı, model bilgisi ya da temel özellikleriyle arama yaptığınızda çoğu zaman benzer fiyat aralıkları görürsünüz. Eğer tek bir site çok abartılı bir eski fiyat yazıp yalnızca kendisinin sunduğu muazzam bir indirimden bahsediyorsa, bu genellikle rakamların makyajlandığına işaret eder. Özellikle sadece bugün geçerli gibi sunulan iddialar, fiyat geçmişi biraz araştırıldığında çoğu zaman gerçeği yansıtmıyor.

Sahte indirimleri anlamanın bir başka yolu da indirimin sürekliliğini takip etmek. Siteyi farklı günlerde ziyaret ettiğinizde hep aynı ürünlerin son gün indirimi ifadesiyle satıldığını görüyorsanız, bunun gerçek bir kampanyadan çok, kalıcı bir pazarlama cümlesi olma ihtimali yüksektir. Gerçek kampanyalar ise genellikle tarih ve koşulları net şekilde belirtilmiş, belirli süreli ve şeffaf bilgi içeren uygulamalardır.

Sayaçlar ve Stok Oyunları Nasıl Çalışır

Zaman baskısı oluşturmak için kullanılan sayaçlar, sahte indirim senaryolarının vazgeçilmez araçlarından biridir. Geriye doğru sayan saniyeler birçok kişide şimdi almazsam kaçar duygusu yaratır. Oysa dikkatli bakıldığında, sayacın sıfıra indiği halde kampanyanın devam ettiği, sayfa yenilendiğinde sürenin tekrar uzadığı ya da farklı bir cihazdan girildiğinde bambaşka bir süre gösterildiği sıkça görülür.

Stok uyarıları da benzer şekilde psikolojik baskı yaratır. Stokta son iki ürün kaldı ya da bu ürünü şu anda yirmi kişi inceliyor gibi ifadeler, özellikle yoğun kampanya dönemlerinde satın alma kararını hızlandırır. Bazı platformlar bu bilgileri gerçekten anlık verilerle sunarken, bazı siteler tamamen uydurma sayılarla tüketiciyi yanıltabiliyor. Aynı ürünün haftalarca son iki adet ibaresiyle listelenmesi, bu duruma tipik bir örnektir.

Sayaç ve stok oyunlarını test etmenin pratik yolu, alışverişi biraz yavaşlatmaktır. Aynı ürüne farklı bir tarayıcıdan bakmak, sayfayı yeniledikten sonra süre ve stok bilgisinin değişip değişmediğini kontrol etmek, hatta birkaç saat sonra tekrar girip aynı uyarıların devam edip etmediğine bakmak işe yarar. Gerçek anlamda tükenen ürünler genellikle listeden çıkarılır ya da stok bilgisi tamamen kaldırılır, sürekli aynı ifadeyle ekranda tutulmaz.

Alan Adı, ETBİS ve Satıcı Güvenilirliği

İndirim oranı ne kadar cazip görünürse görünsün, sitenin alan adı ve kurumsal kimliği güven vermiyorsa risk yüksektir. Adres çubuğunda gördüğünüz alan adı, markanın bilinen adıyla uyuşmuyorsa, fazladan harfler, rastgele rakamlar ya da marka izlenimi vermeyen ifadeler dikkat çekiyorsa durup düşünmek gerekir. Özellikle bankadan ya da çok bilinen pazaryerlerinden gelmiş gibi görünen kampanya linklerinde bu tür küçük oynamalar sıkça karşımıza çıkıyor.

Tüketiciler için önemli araçlardan biri de Ticaret Bakanlığı tarafından işletilen ETBİS sistemidir. Bu platformda, internet üzerinden satış yapan işletmelerin kayıt altına alınması amaçlanır ve kayıtlı firmalar hakkında temel bilgilere ulaşmak mümkündür. Herhangi bir siteden alışveriş yapmadan önce site adını aratıp bu sistemde kayıtlı olup olmadığını kontrol etmek, en az fiyat araştırması kadar önemli bir güvenlik adımı olarak görülmeli.

Benzer isimli sitelerin yarattığı kafa karışıklığına karşı da dikkatli olmak gerekir. Örneğin tanınmış bir markanın adıyla neredeyse birebir aynı olan, ancak sonuna anlamsız ekler almış ya da farklı uzantılar kullanan alan adları, tüketiciyi yanlış adrese çekmek için açılmış olabilir. Böyle durumlarda satıcının açık unvanının, vergi numarasının, iade adresinin ve iletişim bilgilerinin sayfanın alt kısmında net şekilde yer alması beklenmelidir.

SSL, Ödeme Sayfası ve Basit Güvenlik Kontrolleri

Güvenli alışverişin temel koşullarından biri, sitenin adresinin başında yer alan https ibaresi ve yanında görülen kilit simgesidir. SSL sertifikası denen bu güvenlik katmanı, tarayıcı ile sunucu arasındaki verilerin şifrelenmesini sağlar ve kart bilgilerinin araya girebilecek üçüncü kişiler tarafından okunmasını zorlaştırır. Kart numarası, şifre ya da kimlik bilgisi gireceğiniz hiçbir sayfada bu işaretler yoksa, indirim ne kadar cazip olursa olsun işlemi bırakmak en doğru tercihtir.

Ödeme adımına geçtiğinizde adres çubuğunu yeniden kontrol etmek de son derece önemlidir. Bazı sahte kampanya sayfaları ürün sayfasını güvenli gösterip, ödeme aşamasında sizi tamamen farklı bir adrese yönlendirir. Marka adının farklı yazıldığı, alan adı uzantısının değiştiği ya da tanımadığınız bambaşka bir adrese geçtiğiniz durumlarda kesinlikle kart bilgisi paylaşmamak gerekir. Ufak yazım farkları bile ciddi bir uyarı işareti sayılmalıdır.

Teknik ayrıntılarla biraz daha ilgilenenler için ekstra bir kontrol adımı daha var. Tarayıcıya ip adresim yazarak çıkan basit araçlar üzerinden bağlantınız hakkında genel bilgi alabilir, ziyaret ettiğiniz sitenin barındığı yer ile sitede belirtilen şirket bilgileri arasında bariz bir uyumsuzluk olup olmadığını araştırabilirsiniz. Elbette bu veriler tek başına yeterli değil, ancak tanınmış yerli bir marka adına açılmış bir sitenin aslında bambaşka bir ülkede barındırıldığını gösteren uç örneklerde önemli bir ipucu sağlayabiliyor.

Sepete Eklemeden Önce Uygulanacak Mini Kontrol Listesi

Tüm bu ayrıntıları tek tek hatırlamanın en pratik yolu, sepete eklemeden hemen önce zihninizden geçireceğiniz kısa bir kontrol listesi oluşturmaktır. Birkaç dakikalık ek dikkat, hem gereksiz harcamaların hem de güvenlik risklerinin önüne geçebilir. Üstelik bu alışkanlık oturduğunda, indirim dönemleri tüketici için bir tuzak olmaktan çıkıp gerçek bir avantaja dönüşür.

Önce ürünün fiyat geçmişine ve benzer satıcılardaki fiyatlarına bakmak iyi bir başlangıçtır. Ardından sayaç ve stok uyarılarının gerçekçi görünüp görünmediğini sorgulamak, satıcının unvanı, iade koşulları ve iletişim bilgilerinin açıkça paylaşılıp paylaşılmadığını kontrol etmek gerekir. Son adımda alan adının, SSL işaretinin ve ödeme sayfası adresinin baştan sona tutarlı olup olmadığına bakmak, kart bilgisi paylaşmadan önce yapılması gereken asgari güvenlik adımları arasında yer alır.

Genel tabloya bakıldığında, e ticaret sitelerinde sahte indirimler ve sepete ekle öncesi son kontroller konusu yalnızca teknik ayrıntılardan ibaret değildir. Tüketicinin acele etmemeyi öğrenmesi, rakamlara her zaman biraz şüpheyle yaklaşması ve birkaç basit sorgulamayla sitenin kimliğini doğrulamayı alışkanlık haline getirmesi, kampanyaların gerçekten avantaj sağlayan kısmıyla pazarlama oyunlarını birbirinden ayırmayı mümkün kılar.