Kadınların hak arayışı 150 yaşında

Kadınların erkeklere eşit haklara sahip olmak, sosyal hayatta yer almak için verdikleri mücadelenin ilk ateşi bundan 150 yıl önce New York'ta yakıldı. Onların hak arayışını destekleyen hemcinslerinin katkılarıyla bu mücadele 100 yıl önce resmi bir boyut kazandı.

Kadınların hak arayışı, ABD'nin New York kentinde tekstil sektöründe çalışan yüzlerce kadının, 8 Mart 1857'de düşük ücretleri, uzun çalışma saatlerini ve insanlık dışı çalışma koşullarını protesto etmek için grev yapmasıyla başladı.

Danimarka'nın Kopenhag şehrinde 1910 yılında düzenlenen Kadın Sosyalist Enternasyonal toplantısında Clara Zetkin, 8 Mart 1857'de New York'ta başlayan kadın haklarının kazanılması mücadelesinin, her yıl ''kadın günü'' olarak kutlanmasını önerdi ve bu öneri oybirliğiyle kabul edildi.

Kopenhag kararından sonra ilk kez 19 Mart 1911'de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre'de yüz binlerce kadın ve erkek değişik aktivitelerle ''kadın günü''nü kutladılar, oy verme ve seçme-seçilme haklarının yanı sıra meslek edinme ve mesleki eğitim görme haklarını istediler.

Birleşmiş Milletler (BM) Örgütü, 1975'i ''Dünya Kadınlar Yılı''nı ilan etti ve 16 Aralık 1977'de 8 Mart'ın, tüm kadınlar için ''Dünya Kadınlar Günü'' olarak kutlanmasını kararlaştırdı.

Kadınlar, tam 100 yıldır her 8 Mart'ta bu mücadeleye katkısı olanları anmak ve eşitsizliğe, adaletsizliğe karşı çıkmak için bir araya geliyorlar. Değişen dünyada ve yeni toplumsal koşullarda yeni haklar elde etmek için çaba harcıyorlar.

Kadınların toplumsal cinsiyet eşitliği yolundaki mücadelesinde dünyadaki önemli köşe taşları şöyle:

-1935: 12. Milletlerarası Kadın Konferansı, Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde, Beylerbeyi Sarayı'nda düzenlendi.

-1945: Kadın-erkek eşitliğinin ilkelerini belirleyen ilk uluslararası BM belgesi kabul edildi.

-1946: Kadınların politik, ekonomik ve sosyal haklarını iyileştirmek amacı ile BM Kadının Statüsü Komisyonu kuruldu.

-1949: ''İnsan Ticareti ve Paralı Seks veya Benzer İşletmeciliğin Engellenmesi Sözleşmesi'' BM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

-1951: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından ''Benzer İşlerde Çalışan Kadın ve Erkeğe Eşit Ücret Ödenmesi Sözleşmesi'' kabul edildi.

-1952: ''Kadının Siyasal Hakları Sözleşmesi'' BM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

-1957: ''Kadının Milliyeti Sözleşmesi'' kabul edilerek, kadına, eşinden bağımsız olarak kendi isteğiyle milliyetine karar verme hakkı tanındı.

-1960: Meslek ve iş konusundaki eşitsizliklerle ilgili ILO sözleşmesi kabul edildi.

-1962: ''Evlilikte Onay, Evlilikte Minimum Yaş ve Evliliğin Kayda Geçmesi Sözleşmesi'' BM tarafından kabul edildi.

-1967: Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Deklarasyonu BM tarafından kabul edildi.

-1972: BM Genel Kurulu, 1975 yılını, Uluslararası Kadın Yılı (UAKY) olarak deklare etti ve bu yılı kadın konularına odaklanmaya ayırdı.

-1974: BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi, 1975-UAKY'de Mexico City'de ''Dünya Kadın Konferansı'' yapılması kararını aldı.

-1975-1985: Uluslararası Kadın On Yılı olarak pek çok ülke kadın konularına odaklandı.

-1979: Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) BM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

-1979: Avrupa Konseyi, kadın erkek eşitliğinden sorumlu ilk Komitesini kurdu.

-1981: Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi yürürlüğe girdi.

-1988: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Kadın Erkek Eşitliği Deklarasyonu'nu yayımlayarak, kadın erkek eşitliğinin insan haklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve cinsiyet temelli ayrımcılığın insan hakları ve temel özgürlüklerin kazanılmasının önünde bir engel olduğunu vurguladı ve kadın erkek eşitliği meselesi, ekonomik ve sosyal konular kapsamından çıkarılarak insan hakları konularına dahil edildi.

-1988: Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi bünyesinde ''Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komitesi'' kuruldu.

-2002: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, kadınların şiddete karşı korunması konulu 5 numaralı tavsiye kararını kabul etti. Kadına yönelik şiddetle mücadele konusundaki en önemli girişimlerden biri olan bu Tavsiye kararı, şiddetin önlenmesi ve kurbanların korunması için küresel bir strateji oluşturan ilk uluslararası dokümandır ve cinsiyet temelli tüm şiddet biçimlerine yönelik bir strateji getirdi

-2006: Avrupa Konseyi üyeleri, Konsey'in diğer organları ve STK'ların katılımıyla 2006 yılında başlatılan ve 2008 yılına dek sürecek olan ''Aile İçi Şiddet Dahil Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Kampanyası'' başlatıldı. Kampanya, duyarlılık yaratmayı, hükümetlerin siyasi irade göstermesini ve gerekli kaynakları ayırmalarını, uygulamaları takip ederek veri toplamasını hedefliyordu.

-2006: AB bünyesinde, ''Avrupa Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü'' kuruldu.

-2006: 28-29 Ocak 2006 tarihleri arasında İstanbul'da ''Medeniyetler İttifakında Kadın'' başlıklı uluslararası kongre gerçekleştirildi.