Dernek Başkanı Mustafa Mavi, ÇAYKUR'un mevsimlik işçi alımlarındaki gecikmeyi de eleştirerek hükümete çağrıda bulundu.
ÇAYÜDAD Başkanı Mustafa Mavi, 15 Temmuz Demokrasi ve Cumhuriyet Meydanında düzenlediği basın açıklamasında, çay üreticisinin zorlu mücadelesini dile getirdi. Mavi, 13 Mayıs'ta açıklanan 25,44 TL'lik yaş çay taban fiyatının yetersiz olduğunu vurgularken, en büyük tepkiyi ise destekleme ücretinin kaldırılmasına gösterdi. Basın açıklamasına dernek yöneticileri ile birlikte CHP Rize İl Başkanı Saltuk Deniz ve Merkez İlçe Başkanı Necati Topaloğlu da destek verdi.
"Destekleme Ücreti Kazanılmış Bir Haktır!"
Dernek Başkanı Mustafa Mavi, destekleme ücretinin 2009 yılında dönemin Hazine Bakanı Mehmet Şimşek tarafından kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almak amacıyla başlatıldığını hatırlatarak, 16 yıldır üreticilere ödenen bu hakkın bu yıl hiçbir gerekçe gösterilmeden kesilmesini eleştirdi. Mavi, "Türkiye yıllardır daha büyük ekonomik krizler yaşadı. Mesela 2018'de dünya bir ekonomik kriz yaşadı Türkiye de yaşadı bunu. O yıl bile devlet desteklememizi kesmedi üreticinin parasını verdi. Bu sene ne oldu? Sayın Mehmet Şimşek hep pozitif açıklamalar yapıyor, ekonominin düzeldiğini söylüyor ama Rizeli’nin, çay üreticisinin 2 lirasına göz koydu" dedi. Destekleme ücretlerinin nisan-mayıs aylarında ödenerek üreticinin gübre ve bakım giderlerini karşılamada önemli bir rol oynadığını belirten Mavi, desteklemenin artırılarak devam etmesini ve Kurban Bayramı öncesi ödenmesini talep ederek, “Şimdi Hazine ve Maliye Bakanlıkları zaten asgari ücretliden, emekliden, küçük esnaftan aldığını alıyor, zenginden bir şey aldığı yok. Şimdi sıra üreticiye mi geldi. Çay üreticisinin zaten yüzde 80’i ÇKS’den dolayı zaten hiçbir destek alamıyor. ÇKS mağduruyuz. Tek destek Hazine Bakanlığı’nın yaptığı bu desteklemeydi. Bizim artık Mehmet Şimşek’ten umudumuz kalmadı. Sayın Cumhurbaşkanımız belki bizi dikkate alır burada 210 bin üreticinin 2 liralık desteğini artırarak Kurban Bayramı öncesi verilmesini bekliyoruz. Çünkü üretici bir dahaki sene bunun zorluğunu çekecektir.” şeklinde konuştu.
Kayıt Dışı Çay Alımına Dikkat Çekti
Destekleme ücretinin kesilmesinin kayıt dışı çay alımlarını tetikleyeceğini öngören Mavi, "Geçen sene 1 milyon 450 bin ton civarında çay alınırken bu sene belki de bu 1 milyon tonlara inecektir. Yaklaşık 300 bin – 400 bin ton kayıt dışına gidecektir. Buradan devlet de vergi alamayacaktır. Art niyetli özel sektör aldığı çayı devlete bildirmeyecek, stopaj ödemeyecek aynı şekilde kuru çayı da illegal bir şekilde satmış olacak. Burada devletin büyük bir kaybı olacak aynı şekilde üreticinin de büyük bir kaybı olacak. Onun için desteklemenin arttırılarak devam etmesini istiyoruz. Çünkü üreticilerimizin beklentisi bu. Bir dahaki seneye üretici bunun en azından 5 TL olarak gübre alımı ve çaylıkların bakım onarımında kullanmak üzere bekliyor." ifadelerini kullandı.
ÇAYKUR'a İşçi Alımı Tepkisi: "Rizeli Gençler Neden Dışarıda Kalıyor?"
ÇAYKUR'un mevsimlik işçi alımlarındaki gecikmeyi ve uygulanan SGK süresi şartını da eleştiren Mustafa Mavi, "ÇAYKUR işçi alımlarında çok geç kaldı. Adeta kuluçka tavukları gibi oturdular kosiye 5 aydır bir yumurta edemediler. Yani 1500 tane adam alacaklar 150 gündür 1500 tane adamı alamadılar" dedi. Mavi, alım yerlerinde işçi eksikliği nedeniyle üreticilerin çaylarını kendilerinin terbiye etmek zorunda kaldığını belirterek, bunun üreticiye ek yük getirdiğini ifade ederek, “Bu üreticiye bu kadar yük vurmaya gerek yok. Zaten para almıyor. Topluyor, taşıyor, getiriyor maliyeti artıyor çayını satıyor bir de ÇAYKUR’un yapması gereken işçiliği üretici yapıyor. Sonuçta üreticiye para da veremiyor. ÇAYKUR’un işçi alım politikası maalesef fiyaskoyla devam ediyor.” Dedi.
En büyük sıkıntının ise ÇAYKUR'a işçi alımlarında Rize ve çay üreticisi çocuklarının öncelikli olmaması olduğunu vurgulayan Mavi, "Bugün üreticilerin çocukları ÇAYKUR’da işe giremedikleri için Rize’yi terk ettiler. Bugün Rize’de emekli sayısı çalışan sayısını geçmiştir. Bizim istediğimiz Rize’nin nüfusunun Rize’de kalabilmesi için, özellikle Doğu Karadeniz’in çay üreticisinin çocukları, annesinin babasının veya kendisinin çay defteri olanın bulunduğu çay fabrikasına işçi lazımsa buraya işe başlasın" şeklinde konuşarak şunları kaydetti: “Ege’ye, Akdeniz’e, İstanbul’a gurbete gittiler, balıkçılığa denizlere çalışmaya gittiler. Bunun müsebbili bugünkü idarecilerdir. Biz 6 ay önce şöyle bir açıklama yapmıştık. Dedik ki ÇAYKUR çok emekli verdi ve burada işçi alınacaksa çay üreticisinin çocuklarına öncelik tanısın. Yani bir çay üreticisinin çocuğu işsizse özel sektörde çalışmak iş anlamına gelmiyor. Çünkü özel sektör 15 gün çalıştırıyor ondan sonra dışarı çıkarıyor, ara zamları vermiyor, hafta tatili yok. 12 saat çalıştırıyor, 15 saat çalıştırıyor. Onun için vatandaş özel sektörden memnun değil ÇAYKUR’a girmek istiyor. Bizim istediğimiz Rize’nin nüfusunun Rize’de kalabilmesi için, özellikle Doğu Karadeniz’in çay üreticisinin çocukları, annesinin babasının veya kendisini çay defteri olanın bulunduğu çay fabrikasına işçi lazımsa buraya işe başlasın. Bu çok zor değildir. 50 yıldan beri bu şekilde herkes kendi bölgesine başvurur işe girerdi. Şimdi ne oldu? Bu sene SGK süresi çıkarıldı. Boşta gezen Çorumlusu, Sakaryalısı işte Malatyalısı belki de İŞKUR üzerinden gelip buraya işe girecek. Yazın çalışıp para alıp götürecek. Bizim çocuklarımız kendi bağının bahçesinin çayını verdiği ÇAYKUR’a çalışamayacak. Bu konuda hükümetin ÇAYKUR’un bunu hızlandırıp gözden geçirip bir an önce SGK şartını gözden geçirip özellikle çay üreticilerinin çocuklarını, Rize’nin çocuklarını işe almaları gerekiyor.”
Mavi, 6 aylık SGK şartının gözden geçirilerek Rize'nin demografik yapısının korunması ve gençlerin göç etmesinin engellenmesi gerektiğini belirtti. "Burada bir adaletsizlik yok. Çok da Hz. Ömer olmaya da gerek yok. Evde ihtiyaç olan camiye haramdır. Önce bizim çocuklarımıza iş vereceğiz daha sonra yetmezse dışarıdan bulacağız. Yoksa bu şekilde Rize küçülmeye, göç vermeye devam edecektir" sözleriyle çağrısını yinelediği açıklamasını şu sözlerle tamamladı: “Rize’nin demografik yapısı değişiyor. Rize’nin çay bahçelerinde artık Rizeliler değil yabancı illerden, yabancı ülkelerden gelen işçiler çalışıyor. Yaşlılar yaşlandıkça dediğimiz gibi emekli sayısı işçi sayısını geçti. Burada biz kendi çocuklarımızı tutabilmek için özellikle ÇAYKUR’a, Rize genelinde Doğu Karadeniz’deki çay üreticilerini pozitif bir ayrımcılık tanınması lazım. Bunu yapmadıkları taktirde Rize göç vermeye devam edecektir. Belki de bir daha ki seçimde Rize’nin milletvekili sayısı 3’ten 2’ye düşecektir. Bunun için hükümetin aklını başına alması lazım. Rize milletvekillerinin, il başkanlarının, siyasi partilerin hepsinin bu genç göçünün önlenmesi için birlik etmesi gerekir. Bu çok önemli bir konu. Bunu özellikle arkadaşlarımız dile getirdi. Çünkü etrafımızda çok fazla genç işsiz var ve bu 6 aylık SGK şartına takılarak ÇAYKUR’a başvuramadılar. Bunun tekrar gözden geçirilmesini istiyoruz. Burada bir adaletsizlik yok çok da Hz. Ömer olmaya da gerek yok. Evde ihtiyaç olan camiye haramdır. Önce bizim çocuklarımıza iş vereceğiz daha sonra yetmezse dışarıdan bulacağız. Yoksa bu şekilde Rize küçülmeye, göç vermeye devam edecektir.”