RTEÜ Rektör Yardımcısı Bilgin: Budama Sırasında Kullanılan Ekipmanlar Çay Bitkisine Zarar Veriyor

Yükseköğretim Kurulu tarafından yükseköğretim tarihinde ilk kez kurgulanan "Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Projesi" kapsamında, “çay” alanında ihtisaslaşacak üniversite olarak belirlenen Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi’nin Rektör Yardımcısı ve Çay İhtisaslaşma Koordinatörü Prof. Dr. Ali Bilgin, çay bahçelerinde budama sırasında kullanılan birçok ekipmanın çay bitkilerine zarar verdiğini ve çay için özelleşmiş makine­ler olmadığını, budama makineleri ya­nında hasatta da giderek artan oranda farklı çay hasadı yapan makinelere ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

Bilgin, Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğü olarak çay tarımında tarımsal mekanizasyon ve tarım makinelerinin kullanımına yönelik çalışmalar başlattıklarını ifade ederek, “Ülkemizde çay yetiştiriciliği yapılmakta olan alanların önemli bir kısmı eğimli araziler olduğu için çay tarımında makineli tarım uygula­maları çok sınırlı kalmıştır. Ancak, son yıllarda işçilik maliyetlerindeki artışlar özellikle budama olmak üzere tarımsal mekanizasyona olan talebi giderek artırmıştır. Dünyada çay tarımında birçok ülkede budama, hasat ve toprak işleme için tarım makineleri kullanılmaktadır. Ülkemiz­de çay konusunda özelleşmiş tarım makinesi sayısı sınırlı kalmıştır. Bu noktada yeni kurulacak veya yenilenecek çay bahçe­lerinin özellikle sıra arası toprak işleme, gübreleme ve budama işlemleri­nin kolay yapılabilmesi için makineli tarıma uygun şekilde planlanması gerekmektedir.

Bu amaçla Çay İhtisas Koordinatörlüğümüz çalışmalar başlattı. Tarımsal makineler geliştirme alanında ödül almış Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Murad Çanakcı ve Prof. Dr. Mehmet Topakcı Üniversitemize davet edilerek saha çalışmaları yapıldı, ÇAYKUR ve diğer paydaşlar ile bir dizi toplantılar gerçekleştirildi.” dedi.

Rektör Yardımcısı ve Çay İhtisaslaşma Koordinatörü Prof. Dr. Ali Bilgin başkanlığında, RTEÜ’de düzenlenen çalışmaların ilk gününde ihtisas koordinatörlüğünün personeli ve davetli öğretim üyelerinin katılımı ile bilgilendirme toplantısı yapıldı.

Toplantıda bir konuşma yapan Prof. Dr. Ali Bilgin, ülkemizde çay bahçelerinde budama sırasında kullanılan birçok ekipmanın çay bitkilerine zarar verdiğini ve çay için özelleşmiş makine­ler olmadığını, budama makineleri ya­nında hasatta da giderek artan oranda farklı çay hasadı yapan makinelere ihtiyaç duyulduğunu, üre­ticiler için işgücü açısından önemli bir sorun halini alan çay sıra aralarının çapalanması ve gübre uygulamaları konusunda da mekanizasyona ihti­yaç olduğunu ve bu konularda bir an önce çalışmaların başlatılması gerektiğini söyledi. Ayrıca Çay İhtisaslaşma Koordinatörlüğünün çay bahçelerinin rehabilitasyonu ve yenilenmesi aşamalarında bölgede etkin rol üstleneceğini ve bu konularda da çalışmaların bir an önce başlatılacağını belirtti.

Bilgilendirme toplantısının ardından davetli öğretim üyelerinin katılımı ile Rize’de bir dizi saha çalışmaları gerçekleştirildi ve mekanizasyona yönelik çalışmaların planlanması amacı ile farklı yükseltilerde bulunan çay bahçeleri incelendi.

Rize’de çay tarımında kullanılan alet ve ekipman satışı yapan özel firmalar da ziyaret edilerek değerlendirmeler yapıldı. Japonya, Çin, Hindistan ve Kenya gibi çay üretiminde önemli ülkelerin çay tarımında kullandığı tarım makineleri de ülkemiz koşullarına uyumlulukları yönünden değerlendirildi.

İki gün süren çalışmalar sonucunda; bölgenin sosyo ekonomik durumu, topoğrafik koşulları ve çay bahçelerinin mevcut durumunu baz alarak değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Murad Çanakcı ve Prof. Dr. Mehmet Topakcı; dünyada sürdürülebilirlik, iş gücü, maliyet ve verimlilik bakımlarından tarım makineleri kullanımının artık bir zorunluluk haline geldiğini, çayda olumsuz arazi ve bahçe koşulları nedeni ile gübreleme, budama, toprak işleme, yabancı ot mücadelesi gibi kültürel uygulamaların yapılamamasının sürdürülebilirlik ile verim ve kaliteyi doğ­rudan etkileyeceğini ifade ettiler. Bu nedenle yeni kurulacak çay bahçelerinin tarımsal mekanizasyona uygun bir şekilde gerekli teraslamaların yapılarak, sıra arası ve sıra üzeri mesafelerle kurulması gerektiğini, mevcut çay bahçelerinin ise yenileme aşamasına kadar rehabilite edilerek işçiliği en aza indirecek tarımsal alet ve ekipmanların kullanımına geçilmesi gerektiğini belirttiler.

Ayrıca, Çay İhtisas Koordinatörlüğümüz ve ilgili paydaşların katılımları ile bölgemizdeki mevcut mekanizasyon durumunun verim ve kaliteye etkisi yönünden incelenmesi, önemli çay üreticisi ülkelerdeki makinelerin pilot uygulamalarda denenmesi, budama, hasat, gübreleme, uygun alanlarda toprak işleme ve yabancı ot kontrolüne yönelik bölgeye uygun tarımsal makine kullanım imkânlarının araştırılması ve çalışmaların projelendirilerek bir an önce başlatılması kararlaştırıldı. Bir sonraki aşama olan çay bahçelerinin yenilenmesi kapsamında ise; teraslama, söküm ve dikim gibi uygulamalarda dünyada kullanılan mekanizasyon yöntemlerine ve bölgeye uygun modifikasyonlara yönelik çalışmaların yapılması da planlandı.