Haf­ta­nın bay­ra­mı cu­ma ile, se­ne­nin iki bay­ra­mı dı­şın­da­ki mev­sim­le­ri bay­ra­ma çe­vi­re­cek şe­kil­de ba­zı 
amel­ler­le seç­kin kıl­mak meş­rû gö­rü­le­me­ye­ce­ği gi­bi, sı­nır­lar da­hi­lin­de Al­lâh-u Te­âlâ’­nın ayın­da Al­lâh-u Teâ­lâ yo­lun­da kur­ban ke­sip,  Al­lâh-u Te­âlâ’­nın kul­la­rı­na ye­dir­me­yi ya­sak­la­mak da ka­bul edi­le­mez.

RE­CEB-İ ŞE­RÎF­TE  FA­Zİ­LET­Lİ AMEL­LER KUR­BAN

Câ­hi­li­yet dev­rin­de Arap­lar, re­ceb-i şe­rî­fi oruç­lu ge­çi­rir ve on­da kur­ban ke­ser­ler­di. İs­lam ge­lin­ce Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) bu­nu ip­tal et­me­miş, bi­la­kis Mih­nef ib­ni Sü­leym (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)dan ri­va­ye­te gö­re:

 “Her se­ne, her ha­ne hal­kı­nın bir kur­ban bir de atî­re kes­me­si ge­re­kir ki bu, ‘Re­ce­biy­ye­’ is­mi ver­dik­le­ri­di­r” bu­yur­muş­tur. (Ebû Dâ­vûd, Da­hâ­ya, no:2788; Ne­sâ­î, el-Fe­râ:1, no:4235 7/167; İb­ni Mâ­ce, Edâ­hî, no:3125; Tir­mi­zî, Edâ­hî, no:1518; Ah­med ib­ni Han­bel, el-Müs­ned, 4/215) 

Bu ha­dis­ten do­la­yı, İb­ni Sî­rîn (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh) re­ceb ayın­da ke­si­le­cek bu kur­ba­nı müs­te­hab say­mış­tır.
İmâm-ı Ah­med (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh) bu gö­rü­şü Bas­ra eh­lin­den nak­let­miş, son dev­rin ha­dis eh­lin­den bir tâi­fe de bu gö­rü­şü ter­cih et­miş­tir.

VACİBİYYETİ İPTAL OLDU

Ebû Hu­rey­re (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)dan nak­le­di­len:

“A­tî­re yok­tu­r” (Bu­hâ­rî, el-‛A­kî­ka, Bâ­bu­’l-fe­ra­‛ı ve­’l-‛a­tî­re, no:5473-5474; Müs­lim, Edâ­hî, no:1976; İb­ni Mâ­ce, Ze­bâ­ih:2, no:3168, 2/1058; İb­nü­’l-Esîr, Câ­mi­‛u­’l-usûl, 7/511) ha­dîs-i şe­rî­fin­den do­la­yı,  son­ra­dan İs­lâm bu kur­ba­nın va­ci­biy­ye­ti­ni ip­tal et­miş­tir.

An­cak İmâm-ı Şâ­fi (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın da be­ya­nı vec­hi­le; bu­ra­da nef­ye­di­len va­cip ol­ma­sı­dır yok­sa müs­te­hab ol­ma­sı red­de­dil­me­miş­tir.

Ni­te­kim el­den gel­se, de­ğil re­ceb­de her ay kur­ban kes­mek gü­zel bir amel­dir. Yi­ne böy­le­ce ule­mâ, atî­re­nin nef­ye­dil­di­ği ha­dis­le il­gi­li ola­rak:

“Müş­rik­le­rin put­lar adı­na kes­tik­le­ri atî­re yok­tu­r”, “Kur­ban bay­ra­mın­da­ki kan akıt­ma­nın se­va­bı­na denk bir atî­re yok-­tu­r” gi­bi fark­lı yo­rum­lar da ge­tir­miş­ler­dir.

Veh­ha­bî âlim­le­ri­nin bu­nu ha­ram gi­bi de­ğer­len­dir­me­le­ri­nin il­mî hiç­bir da­ya­na­ğı yok­tur. En azın­dan İb­ni Ku­dâ­me (Ra­hi­me­hul­lâh)ın da de­di­ği gi­bi:

ŞİRK TEZLERİ

“Bu ha­dis, sün­net ol­ma­dı­ğı­nı ifa­de edi­yor, yok­sa ha­ram ve­ya mek­ruh gi­bi hü­küm­ler ver­mi­yo­r” de­me­le­ri ge­re­kir­ken, her ko­nu­da ol­du­ğu gi­bi bu­ra­da da, yo­rum­la­rı­nı ve saç­ma sa­pan şirk tez­le­ri­ni or­ta­ya koy­muş­lar­dır. 

Hal­bu­ki Hâ­ris ib­ni Amr (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­ye­ti­ne gö­re, Ra­sû­lül­lâh  (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) bu ko­nu­da­ki bir so­ru­ya:

 “Di­le­yen atî­re ke­ser, is­te­yen de kes­me­z” (Ne­sâ­î, Fe­r‛:1, no:4237 7/190) di­ye ce­vap bu­yur­muş­tur. 

Ebû Ra­zîn (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın: “Biz câ­hi­li­yet dö­ne­min­de, re­ceb­de kur­ban­lar ke­ser, hem ken­di­miz yer hem ge­len mi­sâ­fir­le­re ye­di­rir­di­k” şek­lin­de­ki so­ru­su­na:

 “Bun­da bir sa­kın­ca yok­tu­r” bu­yur­muş­tur. (Ne­sâ­î, no:4244, 7/193)

Nü­bey­şe (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)dan ri­va­ye­te gö­re de; Ku­rey­ş’­in bu hu­sus­ta izin is­te­me­si­ne kar­şı­lık Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem):

 “Al­lâh-u Teâ­lâ için (ol­duk­tan son­ra) her­han­gi bir ay­da kur­ban ke­sin, Al­lâh-u Te­âlâ’­ya ita­at edin ve (fa­kir­le­ri) ye­di­ri­n” bu­yur­du­lar. (Ebû Dâ­vûd, Edâ­hî, no:2830 2/144; Ne­sâ­î, no:4243 7/192-193; İb­ni Mâ­ce, Ze­bâ­ih:2, no:3167, 2/1058; İb­nü­’l-Esîr, Câ­mi­‛u­’l-usûl, 7/506-507)

CUMA VE İKİ BAYRAM DIŞINDA

Do­la­yı­sıy­la haf­ta­nın bay­ra­mı cu­ma ile, se­ne­nin iki bay­ra­mı dı­şın­da­ki mev­sim­le­ri bay­ra­ma çe­vi­re­cek şe­kil­de ba­zı amel­ler­le seç­kin kıl­mak meş­rû gö­rü­le­me­ye­ce­ği gi­bi, sı­nır­lar da­hi­lin­de Al­lâh-u Te­âlâ’­nın ayın­da Al­lâh-u Teâ­lâ yo­lun­da kur­ban ke­sip, Al­lâh-u Te­âlâ’­nın kul­la­rı­na ye­dir­me­yi ya­sak­la­mak da 
ka­bul edi­le­mez.

Ar­tık if­rat ve tef­ri­ti bı­ra­kıp, is­ti­ka­met üze­re ha­yır­la­ra ko­şuş­ma­lı, ha­yır­la­ra anah­tar, şer­le­re ki­lit olun­ma­lı­dır. (İb­ni Re­ceb el-Han­be­lî, Le­tâ­ifü­’l-me­‛â­rif, sh:226-228; Ne­ve­vî, el-Mec­mû­‛, 8/445; Rav­za­tû­’t-tâ­li­bîn, 3/233; İb­ni Ku­dâ­me, eş-Şer­hu­’l-ke­bîr, 2/304-305)

GU­SÜL

Ha­dis-i şe­rif­te şöy­le ri­va­yet olun­muş­tur:  “Her kim re­ce­bin ba­şın­da, or­ta­sın­da ve so­nun­da yı­ka­nır­sa, 
ana­sı­nın ken­di­si­ni do­ğur­du­ğu gün­de­ki gi­bi gü­nah­la­rın­dan çı­kar.” (Sa­fû­rî, Nüz­he­tü­’l me­câ­lis, 1/139)

Hiç şüp­he­siz ki, ha­ram aya de­ğer ver­mek, onu gu­sül­le kar­şı­la­mak, or­ta­sın­da ve so­nun­da da mad­dî ve mâ­ne­vî kir­ler­den arın­ma­ya önem ver­mek, Al­lâh-u Te­âlâ’­nın de­ğer ver­di­ği şey­le­re tâ­zim ka­bi­lin­den­dir.

Böy­le ya­pan­la­rın, Al­lâh-u Te­âlâ’­nın:

 “Her kim Al­lâh-u Te­âlâ’­nın hür­met­li (ya­sak­lı ve de­ğer­li) kıl­dı­ğı şey­le­ri bü­yük tu­tar­sa, bu onun için Rab­bi ka­tın­da tam bir ha­yır­dı­r” (Hac Sû­re­si:30’dan) kavl-i şe­rî­fin­de va­ad edi­len son­suz ha­yır­la­ra nâ­il ola­cak­la­rı şüp­he­siz­dir.

Lİ­S­NI MU­HA­FA­ZA

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le bu­yur­muş­tur:

 “Her kim re­ceb ayın­da (ya­lan, gıy­bet, de­di­ko­du ve if­ti­ra gi­bi ha­ram­lar­dan) di­li­ni ko­rur­sa Al­lâh ona, Mün­ker ve Ne­kî­r’­in sor­gu­la­rı ânın­da huc­ce­ti­ni tel­kin eder (ce­va­bı­nı öğ­re­tir).” (İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

SI­LA-İ RA­HİM

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le bu­yur­muş­tur:

“Her kim re­ceb ayın­da (ya­kın ve uzak ak­ra­ba­sı­nı ara­yıp so­ra­rak) sı­la-i ra­him­de bu­lu­nur­sa, Al­lâh-u Teâ­lâ onu dün­ya­da ve âhi­ret­te (bü­tün mu­rat­la­rı­na) ulaş­tı­rır ve ha­ya­tı­nın gün­le­ri bo­yun­ca, düş­man­la­rı­na kar­şı ona yar­dım eder.” 
(İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

HAS­TA Zİ­YA­RE­Tİ

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le 
bu­yur­muş­tur:

“Her kim re­ceb ayın­da bir has­ta zi­ya­ret eder­se, Al­lâh-u Teâ­lâ kıy­met­li me­lek­le­ri­ne, onu zi­ya­ret et­me­le­ri­ni ve ken­di­si­ne se­lam ver­me­le­ri­ni em­re­der.” (İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

CE­NA­ZE NA­MA­ZI

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le bu­yur­muş­tur:

 “Her kim re­ceb ayın­da bir ce­na­ze üze­ri­ne na­maz kı­lar­sa, di­ri di­ri gö­mü­len bir kız ço­cu­ğu­nu ha­ya­ta ka­vuş­tur­muş gi­bi (se­va­ba nâ­il) olur.” (İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

YE­Dİ­RİP İÇİR­MEK

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le 
bu­yur­muş­tur:

 “Her kim re­ceb ayın­da bir mü­mi­ne bir ye­mek ye­di­rir­se, kı­yâ­met gü­nü Al­lâh onu, İb­râ­hîm ve Mu­ham­med (Aley­hi­mes­se­lâm)ın sof­ra­sı­na otur­tur. Bir yu­dum su içi­re­ne de, dam­ga­lı hâ­lis cen­net şa­ra­bın­dan içi­rir.” (İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

FA­KİR GİY­DİR­MEK

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le
bu­yur­muş­tur:

“Her kim re­ceb ayın­da bir mü­mi­ni giy­di­rir­se, Al­lâh-u Teâ­lâ ona cen­net hul­le­le­rin­den bin hul­le giy­di­rir.” 
(İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

Y­SÎN OKU­MAK

Âi­şe (Ra­dı­yal­lâ­hu An­hâ)dan ri­vâ­yet edi­len bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le 
bu­yur­muş­tur:

 “Her kim re­ceb ayın­da sa­bah na­ma­zın­dan son­ra bir ke­re Ya­sîn Sû­re­si­’ni okur­sa, Al­lâh-u Teâ­lâ o ki­şi­nin el­li se­ne­lik gü­na­hı­nı ba­ğış­lar ve ka­bir azâ­bı­nı on­dan de­fe­der.” (Mu­ham­med ib­ni Ha­tî­rüd­dîn, el-Ce­vâ­hi­ru­’l-hams, sh:55)

KU­R’­ÂN HAT­Mİ

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le bu­yur­muş­tur:

 “Her kim re­ceb ayın­da Ku­r’­ân’­ı bir ke­re hat­me­der­se, ken­di­si­ne ve ana ba­ba­sın­dan her bi­ri­ne, in­ci ve mer­can­lar­la be­zen­miş bir taç giy­di­ri­lir ve o ki­şi kı­yâ­met gü­nü­nün deh­şe­tin­den emin olur.” (İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)

YE­Tİ­ME İK­RAM

Enes ib­ni Mâ­lik (Ra­dı­yal­lâ­hu Anh)ın ri­va­yet et­ti­ği bir ha­dîs-i şe­rîf­te Ra­sû­lül­lâh (Sal­lâl­lâ­hu Aley­hi ve Sel­lem) şöy­le 
bu­yur­muş­tur:

 “Her kim re­ceb ayın­da bir ye­ti­me ik­ram­da bu­lu­nur ve eli­ni ba­şı­na sü­rer­se, eli­nin dey­di­ği her kıl sa­yı­sın­ca Al­lâh-u Teâ­lâ ken­di­si için (bir gü­nah) ba­ğış­lar.” (İb­ni Asâ­kir, Tâ­rîh-u Me­dî­ne­ti Di­meşk, no:5121, 43/291-292)